Het Suermondt Ludwig Museum in Aachen

Het Suermondt Ludwig Museum 

Een stadspaleis in Aachen

10 december 2014

Foto van de Kulturstiftung Aachen

Op tien minuten loopafstand van het Hauptbahnhof van Aachen en aan de rand van het oude stadscentrum ligt een stadspaleis uit 1888 met een fraaie neo-renaissancistische gevel. Die stijl kom je vaak tegen bij de stadspaleizen in steden als Venetië en Florence, en de architect in Aken heeft zich daar ook door laten inspireren. We zijn aangekomen bij het Suermondt Ludwig Museum, waar we in 2006 voor de eerste keer waren. Het was er toen door een grote verbouwing heel rommelig, en het zal er nu wel heel anders uitzien! Ik herinner me van een tentoonstelling voor moderne kunst mijn verwondering over een ongeopend postpakketje in een vitrine, compleet met touwtjes en postzegel. Wat nou pakje? Tot ik de afzender zag: een wazig stempel plus de handtekening van de grootste inpakspecialist van de wereld Christo, die op dat moment net een kleine tien kilometer van de Arkansasrivier had ingepakt....

We gaan door een glazen deur in de oude gevel naar binnen, en staan dan ineens heel verrassend in een zuilengang van zware marmeren zuilen met versierde kapitelen. Halverwege de gang zien we een brede bordestrap naar de zware en hoge voordeuren van het gebouw. Ik ga in mijn gedachten even terug naar het einde van de 19e eeuw, en ik zie de koetsen binnenrijden. Ik hoor het geklots van de paardenhoeven op de tegels in de holle ruimte, en het hinniken, briesen en snuiven van de paarden. Ik zie bedienden in livrei, die de dames en heren helpen bij het uitstappen en.... "Kann ich Ihnen helfen?" - dat brengt ons dus gelijk weer terug in 2014. Op de plek waar de koetsen stopten staat nu een moderne entreebalie tussen het oude gebouw en de moderne nieuwbouw.

Foto van ons eerste bezoek in 2006 voor de verbouwing

Vijf euro voor een van de grootste stadsmusea van Duitsland - hoe kunnen ze het er voor doen. Dat is 'bei uns' wel even duurder, hoewel wij zelf al jaren met de Museumkaart op stap gaan. Ja, ik mag fotograferen, maar zonder flits en statief, en met nog een paar beperkingen - en of ik dat maar even met mijn handtekening op een formulier als kennisgeving wil bevestigen! De dame is buitengewoon vriendelijk en gastvrij, en ik doe het zonder morren. Zo goed is mijn Duits nou ook weer niet om over zo'n futiliteit een met alle naamvalsvormen verantwoord debat aan te gaan.  Ik kijk over de balie heen de nieuwe museumvleugel in, die aansluit bij de Kutscheneinfahrt. Daar zie ik de koffiecorner, de winkel, en bordjes naar vergaderzalen etc. Wat zijn die musea in Nederland en Duitsland toch allemaal mooi.

Foto: Aachen-Emotion

We lopen de trap op, of, meer in stijl, we bestijgen het bordes, en doen de zware deur open. We staan gelijk in de enorme hal van een stadspaleis uit Florence, waar mijn hele huis van drie verdiepingen in zou kunnen staan! Als ik mijn huis weer wegdenk zie ik de Bel-etage met balkon en Ionische dubbele zuilen, met daarboven de Korinthische zuilen die de volgende verdieping dragen. Geheel in stijl gebouwd dus. Zonder toegesnelde en gastvrije dame-met-badge zou me dit overigens niet zijn opgevallen - maar het is toch leuke informatie! 

Je wordt direct door de sfeer van dit gebouw meegenomen, en de prachtige collectie die we zien past uitstekend in deze setting. Beneden is een indrukwekkende collectie van middeleeuwse beeldhouwkunst - en alleen al hierom is het museum een bezoek waard! De meeste beelden zijn van hout gemaakt, en ik registreer: Zirbelkiefernholz, Lindenholz, Eichenholz, Nadelholz, Erlenholz. Gezien de vele beelden van Maria met kind, al dan niet met Jozef, de vlucht naar Egypte, de aanroeping van de herders, de engelen.... het lijkt hier een beetje op een religieuze kerstmarkt - toch?

Het zijn veelal religieuze stukken, die deel uitgemaakt hebben van beeldgroepen of altaren. Sommige beelden hebben de tand des tijds gaaf doorstaan, vaak zijn ze ook een beetje met de kleur of het bladgoud geholpen. Andere beelden missen onderdelen als hoofden, armen of benen - de onderdelen die het kwetsbaarst zijn. Mijn beeldje van 'Bartje' uit Assen heeft alles nog, maar dat is dan ook nog maar 50 jaar oud. Over 450 jaar mag hij ook een handje of zo missen. Zo lijkt een wel geheel onhandige Maria wanhopig te kijken naar haar lege armen zonder het vermiste kindje Jezus, waarvan alleen een voetje nog op het onderstuk staat.... 

Vanaf 1500 zie je ook meer 'wereldlijke' stukken komen van kooplieden, staatslieden, sponsors van de kerk (de eerste bobo's?). Mensen in ieder geval, die rijk en ijdel genoeg waren om zich te laten vereeuwigen met hun heilige, of met Maria, of zelfs helemaal alleen! Het markeerde de overgang naar de renaissance.

Het Suermondt Ludwig houdt regelmatig op de benedenverdieping exposities van moderne kunst, fotografie e.d. Op dit moment exposeert de fotograaf Dennis Stock onder de titel: Time is on our side. Stock is een van de grootste Amerikaanse fotografen van de laatste decennia. Hij is in 2010 overleden op 82-jarige leeftijd. Tot 25 januari 2015 worden 150 zwart-wit foto's van hem tentoongesteld uit de jaren '50/'60/'70.

De museumbibliotheek bevat een van de grootste collecties kunstliteratuur
 in Nordrhein-Westfalen is, en is beneden gehuisvest in 2 prachtige 
zalen met stucwerk en plafondschilderingen. (foto internet)

Op de 2e verdieping zijn naast schilderijen en beelden van de 12e tot de 20e eeuw,  vele andere dingen te zien: grote tapisserieën, fijne goudsmeedkunst, antieke voorwerpen (Attische vazen), tekeningen, aquarellen, grafiek en etsen van oude meesters, zoals De Goya, Rembrandt en Dürer. We zien er veel schilderijen van minder bekende Hollandse meesters, maar er zijn ook 2 Rembrandts, en werken van bekende schilders als Govert Flinck en Gerard Dou.

Rembrandt van Rijn/Gerard Dou

Govert Flinck

De collectie moderne schilderkunst is ondergebracht op de derde verdieping, met vooral veel werken van Duitse schilders. Wij lopen inmiddels een beetje op ons tandvlees, en kunnen eigenlijk alleen nog belangstelling opbrengen voor een bijzondere en uitgebreide collectie glas-in-loodramen van de 14e tot de 20e eeuw. Dat zie je niet zo vaak in een museum! Oude glasbeschilderingen uit de Middeleeuwen, maar ook heel modern glas. Mooi aangelicht en beschreven. Ik mis alleen - maar ja, je kunt niet alles hebben natuurlijk - mijn favoriete glaskunstenaar Marc Chagall. 

Het museumgebouw ziet er prachtig verzorgd uit, alleen de belichting lijkt in de winter wat somber. Het is ook wat zoeken naar toiletten, en de 'bewegwijzering' naar de verschillende onderdelen van de collectie is wat povertjes. Zoals in de meeste musea tegenwoordig zijn ook hier veel kluisjes, er is een winkel en een restauratie. Het personeel is uiterst vriendelijk en behulpzaam. In alle zalen zijn bladen met beschrijvingen te vinden van het geëxposeerde werk. 

Wat ik echt gemist heb zijn de museumbezoekers, we waren maar met een héél klein groepje mensen binnen, en waarschijnlijk waren er meer personeelsleden in huis dan bezoekers. Die stonden misschien wel Glühwein te drinken op de kerstmarkt..... 

Alles bij elkaar genomen is dit museum een absolute aanrader dus - het is een van de grootste stedelijke musea in Duitsland. Het bestaat al sinds 1883, en vanaf 1901 in dit gebouw.

Een bijzonder middeleeuws schilderij: de besnijdenis
van Jezus - nooit eerder 'in beeld' gezien!

We lopen de KUTSCHENEINFAHRT weer uit, en gaan op weg naar de WEIHNACHTSMARKT, met zijn traditionele Bratwurst, Glühwein en Aachener Printen. We gaan onder in de menigte van duizenden mensen die zich op deze normale doordeweekse avond tussen de kramen rond Dom en Stadhuis verdringen. Ook leuk natuurlijk!