MORE is more
Een schitterend nieuw museum
Ons bezoek van 18 augustus 2016 aan Gorssel
ZOEK DE VERSCHILLEN!
Links: Realisme, van mij, 2016, hing in mijn achtertuin, echt leven, is na de pluk direct opgegeten.Rechts: Modern realisme, van Pyke Koch, uit 1945, stilleven, hangt nog wel een poosje in Museum More in Gorssel.
GORSSEL?
Volgens mij stond dat niet op de topolijstjes van mijn lagere school, want die ken ik allemaal nog wel zo'n beetje. Maar dankzij ons onvolprezen Google Maps weet ik nu dat het tussen Deventer en Zutphen ligt. Ons doel van vandaag is het splinternieuwe museum More, dat in mei 2015 geopend is. Extra interessant nu, omdat we er vanaf 19 juni 2016 met onze eveneens onvolprezen Museumkaart naar binnen mogen! Het is prachtig weer vandaag, en daarom besluiten we op het station Zutphen om niet met de bus te gaan, maar om OV-fietsen te huren. En omdat de afstand Zutphen-Gorssel maar 7 km is, besluiten we om door de uiterwaarden van de IJssel te fietsen. Hoe dichter we bij Gorssel komen, hoe mooier en bosrijker het wordt. We zien de boeren oogsten, opmerkelijk veel lui in de schaduw liggende koeien (roodbont IJsselvee - dat herinner ik me ook nog van 'vroeger'). We zien een bewoond ooievaarsnest bij een boerderij, een overblijfsel van ooievaarsdorp 't Zand, dat wegens succes enkele jaren geleden gestopt is met de activiteiten. En kennelijk terecht, want we zien vervolgens nog wel 10 ooievaars in de buurt van het dorp!
Google vertelt mij, dat het museum gebouwd is door kunstverzamelaar Hans Melchers, een gefortuneerde inwoner van deze streek, die een groot deel van de 'Scheringa-collectie' aankocht na het faillissement van deze DNS-bankier, die zelf ook bezig was met de bouw van een nieuw museum. Melchers wil dat deze bijzondere kunstverzameling, voornamelijk de Nederlandse realistische, figuratieve topkunst van de 20e/21e eeuw, voor het publiek toegankelijk is, en aangevuld wordt. Met dit museum wil hij iets terug doen voor de regio waarin hij al decennia met veel plezier woont. Vandaar Gorssel dus! Architect Hans van Heeswijk kreeg de opdracht een mooi gebouw te ontwerpen voor een optimale publieksbeleving van deze kunstwerken. Na de verbouwingen van de Hermitage in Amsterdam en het Mauritshuis in Den Haag is hij ook met deze opdracht helemaal geslaagd.
Het nieuw ontworpen gebouw van van Heeswijk staat achter het oude en vrijgekomen Gemeentehuis van Gorssel, een monument uit 1914, en is daarmee met een glazen gang verbonden. Als we het nieuwe gebouw binnenstappen worden we direct verrast door de ruimte en het licht. Wat een mooie lichte steen ook, wat een glas - zelfs in de trappen en de geheel transparante liftkoker. Alleen al als gebouw is dit museum de moeite van een bezoek waard. Met onze Museumkaart mogen we voor € 3,00 naar binnen (dat is een extra bedrag voor de tentoonstellingen). Dat scheelt wel, want de normale toegangsprijs is niet mis: € 15,00 plus die € 3,00. We krijgen een plattegrond mee, en zien daarop dat er in totaal zeven zalen zijn over twee verdiepingen! Drie zalen voor de vaste collectie van modern realistische werken van een groot aantal kunstenaars. Het valt direct op dat de informatie over de schilderijen niet op plaatjes/kaartjes te vinden is naast de kunstwerken - meestal ook nog met te kleine letters. Die gegevens zijn net boven de vloer, in duidelijk leesbare letters weergegeven ónder de werken. Slim! Ik hoef niet meer bukkend en van dichtbij te lezen wat ik op de schilderijen zie!
Al heel snel sta ik oog in oog met een mij zeer doordringend aankijkende Charley Toorop - een van mijn favoriete schilders. Strakke lijnen, heldere ogen, waar het licht van deze nieuwe zaal in lijkt te weerspiegelen. Een beetje bang, of verbaasd lijkt ze me - of is dat mijn interpretatie? Het is tenslotte 1940..... Puur realisme, een zelfportret - maar géén foto! Eigenlijk veelzeggender dan een foto. Zoals ze dat zelf zo goed verwoord heeft. Woorden die ook hier op de muur zijn weergegeven. Ze zag zichzelf misschien beter dan haar zoon Edgar Fernhout haar zag - dat schilderij hangt er ook. Maar dat is natuurlijk ook mijn interpretatie. Ook Fernhout benadert de werkelijkheid zoals hij die ziet, en ook hij dwingt mij om heel scherp te kijken. Oké - ik heb mijn keuze gemaakt: je moeder vind ik persoonlijk mooier schilderen.....
Dan loop ik langs de schilderijen van Carel Willink - wat zeg ik nou - ik moet gewoon stilstaan en heel lang kijken - en ik ben helemaal onder indruk van deze man. Museum More heeft maar liefst 30 Willinks in bezit - de grootste collectie die er is! Nog dit jaar 2017 zal Melchers in Kasteel Ruurlo nog een museum openen - en Willink zal daar centraal staan.
Maar er is veel meer dan Toorop en Willink: Pyke Koch, Wim Schuhmacher, Co Westerik en vele andere realistische schilders. Ieder van hen schildert de realiteit op zijn eigen wijze, zoals hij die beleeft en voelt. Grote klasse, en wat is kunst toch persoonlijk, nietwaar? Een deel van de collectie boeit mij niet zo - vooral de vele stillevens raken mij niet echt. Ik mis er emotie in. Ik vind het knap schilderwerk, maar wat moet ik met vier uien, een groene kool en een fles wijn?! 'Jan van Tongeren, stilleven met groene kool, 1934, olieverf op doek'- lees ik, in duidelijke letters boven de vloer. Dat weer wel. Ik loop door naar de volgende wand. Na de bijzondere tentoonstellingen in aparte zalen lopen wij naar de fietsen, en maken dit keer een flinke omweg door de bossen van Gorssel. Wat is het hier mooi! Het museumcafé in het oude Gemeentehuis slaan we over, we zoeken een lekker terrasje in de zon.
