TATASTEEL CHESS TOURNAMENT
oftewel het 'oude' Hoogovens Schaaktoernooi
Wijk aan Zee - 22 januari 2016
Tussen mijn 15e en 20e was ik januari altijd een regelmatige bezoeker van het Hoogovens Schaaktoernooi in Wijk aan Zee. In de weken van het toernooi fietste ik dan op speeldagen uit school naar de koude en verlaten badplaats, op maar enkele kilometers van mijn woonplaats Velsen-Noord. Ik keek met bewondering naar de grootmeesters uit de hele wereld die geconcentreerd aan hun wedstrijd bezig waren. Er mocht alleen gefluisterd worden, en er hing dan ook altijd een gewijde stilte, waarin de grootmeesters, als zij hun zet gedaan hadden, rustig tussen hun opponenten door drentelden. Soms zag je aan hun gezicht dat ze zich verbaasden over het spel van de ander, of nonchalant deden alsof ze die ander helemaal niet in de gaten hadden. Soms kwam een speler even naar de kant om een paar woorden te wisselen met de toeschouwers. Ik speelde thuis hun wedstrijden na, luisterde naar analyses van de grote schakers zelf, en deed soms mee aan een simultaanwedstrijd, die ik uiteraard verloor. En met mij natuurlijk ook de andere 30 amateurs, hoewel er soms tóch een spekkoper was die er een remise uitsleepte. De enkele winnaar kwam dan geheid in de krant-met-foto. 
Vijftig jaar later stap ik in diezelfde sportzaal van het Dorpshuis binnen. Alsof ik niet ben weggeweest. De stilte, het drentelen van de grootmeesters, de massa deelnemers in de zaal, en een groot aantal toeschouwers. Het toernooi heet inmiddels TATA Steel Chess Tournament, want Hoogovens is via Corus nu TATA Steel geworden. De grootmeestergroep zit achter een lange balie in uiterste concentratie te spelen. Enkele honderden toeschouwers lopen rond, en kunnen de wedstrijden op grote digitale schermen volgen, of natuurlijk de spelers gewoon hun zetten zien doen van heel dichtbij. Met mijn telelens trek ik ze bijna over de balie heen. Het zijn niet meer de namen van Larsen, Donner, Spasski, Botvinnik natuurlijk, en de namen van de huidige grootmeesters, zoals L'Ami, Dreev, Antipov, Baskaran, ken ik niet meer. Met mijn verhuizing uit deze regio in 1973 is ook een streep gezet onder mijn schaakspel en toernooibezoek.
Ik heb nu kennelijk ook minder geduld dan 50 jaar geleden. Had ik toen meer tijd voor deze dingen? Het was in diezelfde tijd dat we van alle rondes van de 10.000 m. schaatsafstanden de tijden nauwkeurig zaten in te vullen op indrukwekkende schema's uit de krant, en mee zaten te administreren met de puntentelling van het Eurovisiesongfestival. Het komt me nu voor alsof ik zit te kijken naar hoe gras groeit. Een zet per half uur of zo! Ik weet al veel eerder wat hij (of zij, want er zijn opmerkelijk veel vrouwen in de grootmeestergroep) moet doen. Maar ja, dan is er vast geen kans op winst!
In die ernstig bewaakte stilte klinken de mini-piepjes van mijn camera, die probeert scherp te stellen, als een soort brandalarm. Binnen een minuut wordt mij door de wedstrijdleider vriendelijk gevraagd om die piepjes uit te zetten of even weg te gaan - het stoort de schakers..... Natuurlijk ga ik op een veilig stil plekje snel op zoek naar de instelling van mijn camera die ik nog maar net enkele dagen heb.... Een van de 1000 instellingen gaat inderdaad over de piepjes: 'Audiosignalen - uit' gok ik, en waarachtig, ik kan mijn plek tussen de kijkers weer innemen. Ik steek een duim op naar de wedstrijdleider, en hij lacht mij vriendelijk toe. Het is natuurlijk wel een héél beschaafde sport!
Het toernooi heeft in alle jaren van zijn bestaan (de eerste keer was in 1938) nog niets aan kracht ingeboet. Het is nog steeds een van de sterkste schaaktoernooien ter wereld - dat doet me deugd!
Toch leuk om even terug te zijn geweest in dat oude sfeertje..
