Rüdesheim am Rhein

Rüdesheim am Rhein

Vier uur passagieren in een schattig Rijnstadje

12 september 2013

De Prinses Christina voor vertrek in Keulen

Rüdesheim is een schattig Rijnstadje, en het is begrijpelijk dat alle Rijncruiseschepen hier aanleggen. Marianne en ik zijn passagier op de 'Prinses Christina', ons varende hotel op de Rijn en de Moezel. Vandaag zijn we dus in Rüdesheim, en het is druk aan de kade. Er liggen wel 15 cruiseschepen die hun pak-'m-beet 2500 passagiers hebben afgezet voor een middag zelfstandig vermaak of een georganiseerde excursie. 

Het is druk in de smalle straatjes, en je kunt hier en daar over de hoofden van de mensen lopen. Iedereen loopt door de 'beroemde' Drosselgasse, eigenlijk een onbeduidend verbindingsstraatje tussen de Rijnkade en het kleine centrum van Rüdesheim. Je ziet hier en in de straatjes er omheen alleen maar restaurants, barretjes, terrassen, souvenirwinkels en galerieën. Overal klinkt muziek, die soms in al zijn toeristische slonzigheid niet om aan te horen is. Het is warm vandaag, en het stinkt naar 'Bier und Bratwursten'. Niet mijn favoriete vakantiebestemming dus, maar het

  

heeft wel iets aanstekelijk-gezelligs: vrolijk rondbabbelende toeristen, met zonnebrillen, petjes en kleurige zomerkleren, die alle oninteressante dingen fotograferen en de echte mooie dingen niet zien. Te gek voor woorden: in korte broek shoppen in de grote kerstwinkel van Käthe Wohlfahrt, met zijn winter-en-donker-en-sneeuw-uitstraling. Dáár mag je binnen niet fotograferen, wat ik uiteraard negeer. Na enkele foto's krijg ik een Duits standje, want - vingertje - dat bordje bewijst dat ik het niet mag! 'Entschuldigung, das hab'ich nicht gesehen' - gna, gna. Echte zomergezelligheid dus vandaag, want toen ik hier een jaar eerder in de winter kwam, was het gewoon een plaatsje van niks - alles was gesloten, de straatjes waren leeg, de attracties verlaten. Geen horde opdringerige obers op straat, en nauwelijks een open koffietent. Geen wijnwinkel met uitbundige verkopers, proeverijen, glasgraveersessies, maar lege winkels met minimale bezetting. 

Als alle vlaggetjes, terrassen en reclameborden na het zomerseizoen en de wijnfeesten in oktober verdwenen zijn, zie je ook pas hoe vervallen en shabby alles er uit ziet. Het toneellot van toeristenstadjes - als een theater achter het decor! Deze week profiteert Rüdesheim nog even van de laatste spurt van het zomerweer. IJs, cola, bier en wijn zijn niet aan te slepen! Van Rüdesheim is bekend dat het al van voor de komst van de Romeinen een aantrekkelijke en geliefde plek was om te wonen en om je te vermaken.

We kunnen deze middag zelf invullen. Vier uur, welgeteld, want dan worden we weer voor het diner aan boord verwacht, we slaan vandaag de koffie en de borrel in de lounge maar over. Ons oog is gevallen op Siegfrieds Museum für Mechanische Musik, de kabelbaan naar het indrukwekkende Niederwaldmonument, de wijngaarden en de kasteelruïne. Een excursie vanuit ons schip zou ons met een 'treintje' naar het museum gebracht hebben. We besluiten er zelf naar toe te lopen - nog geen 10 minuten - en we zien dat sullige kindertreintje met een tot locomotief getransformeerde trekauto niet zitten. 

De Bromserhof is een van de mooiste en oudste gebouwen in Rüdesheim, een oude ridderhof, waarvan een deel teruggaat tot het jaar 1310. Siegfried Wendel heeft in dit gebouw zijn collectie van 350 mechanische muziekinstrumenten uit de laatste drie eeuwen ondergebracht. De grootte van de instrumenten varieert van een fluitend vogeltje van enkele centimeters tot kingsize draaiorgels, en evengrote instrumenten die complete orkesten kunnen vervangen, inclusief de strijkinstrumenten! 

De gids leidt ons heel bekwaam, geestig en multilinguaal, zoals echte gidsen horen te zijn, in een klein uurtje rond. Ze moet over een knap staaltje organisatie- en improvisatietalent beschikken, want onze groep bestaat al uit 25 man - best groot voor de kleine ruimten - en er zwerven nog minstens 5 andere groepen in het gebouw rond. Af en toe moet even in een volgende zaal gekeken worden of die al leeg is. Nee, nog niet, dus trekt ze nog maar een blik anekdotes open of geeft ze nog een demonstratie met een instrument - en dat gaat er in als Kuche. Als de gids uitgesproken is, en iedereen doorloopt naar de volgende zaal, krijg ik de kans en de ruimte om even de grote instrumenten te fotograferen zonder al die toeristen in knalgele en rode t-shirts. Je moet even geduld hebben, en de aansporing van gidsen af en toe even niet willen horen! In de museumwinkel vinden we allerlei soorten kleine muziekdoosjes, van enkele euro's tot maar liefst 2500 euro! Het museum is een aanrader, en volgens mijn folder zijn dit jaar al zeker 90.000 mensen mij voorgegaan in deze mooi ingerichte kamers/zalen. (www.siegfrieds-musikkabinett.de/)

In de Oberstrasse kopen we kaartjes voor de Gondelbaan, die ons naar het Niederwald Monument gaat brengen, 200 meter boven de rivier. 'Über den Reben schweben' - noemt de folder dat. We zweven geluidloos over anderhalve kilometer wijngaarden, en we kunnen de druiven bijna aan de struiken zien hangen. Tien minuten later stappen we in een bosrijke omgeving weer uit onze gondel. We lezen in de folder dat de 'Seilbahn' als 'Zahnradbahn' is begonnen in 1884 om de talrijke bezoekers naar het monument te kunnen vervoeren. Daarmee is de grondslag gelegd voor het toerisme in Rüdesheim. In 1954 werd de Seilbahn aangelegd, en in het jubileumjaar 2004 werd 30.000.000e bezoeker begroet. Nu zweven we naar boven met de huidige en moderne gondels die de oude in 2005 vervingen. Als we boven zijn lopen we in enkele minuten naar het nationale Niederwald Monument.  

Het monument is bedoeld als herinnering aan de stichting van het Wilhelminische keizerrijk. Dat gebeurde na de Frans­-Duitse oorlog van 1870-1871, die voor Frankrijk zo desastreus afliep. Het monument straalt victorie en nationale trots uit! De gelauwerde Germania werd het boegbeeld van de overwinning op aartsvijand Frankrijk. In de 19e eeuw had Duitsland zich steeds meer vereenzelvigd met de vrouwenfiguur Germania. Met haar blonde Germaanse vlechten, haar strijdbare kuras en haar eikenloof zag ze er ook anders uit dan de Hollandse maagd, de Engelse Brittannia, de Franse Marianne..... Ze steunt vol zelfvertrouwen op het rijkszwaard, en houdt triomfantelijk de keizerskroon hoog. De Duitse adelaar zit aan haar voeten. Het beeld van Schilling is bijna 11 meter hoog en weegt tweeëndertig ton! Het rijkszwaard van Germania is maar liefst  zeven meter lang. Het hele monument is met zijn bijna veertig meter hoogte een landmark voor alle mensen die op de Rijn varen. 

Keizer Wilhelm lijkt hier op zijn paard te midden van hoogwaardigheidsbekleders, officieren van alle rangen en zijn troepen op het middentableau de grens te bewaken en kijkt richting Frankrijk. 'Die Wacht am Rhein', met het complete gedicht van Max Schneckenburger uit 1840, een patriottische lied, dat door de Zuid-Duitse staten als volkslied werd gebruikt. Een ppolitieke keuze waarschijnlijk ook om juist dit gedicht op het monument te plaatsen. De zuidelijke staten hadden grote moeite met het Pruisische volkslied 'Heil dir im Siegerkranz' dat in 1840 het volkslied van het Duitse Rijk werd. Ik sta hier nu dus bij een echt nationalistisch monument uit een tijdperk waarin alle Duits-Germaanse volkeren werden verenigd in het keizerrijk. Op ons Nederlanders, die maar moeilijk met militaristische gevoelens om kunnen gaan, komt zo'n monument ook wel erg pompeus over. 

Het Niederwald Dekmal, een landmark voor alle reizigers op de Rijn. 

Zum Andenken an die einmüthige siegreiche Erhebung des Deutschen Volkes und an die Wiederaufrichtung des Deutschen Reiches 1870-1870

We zien de cruiseschepen onder ons liggen aan de Rijnkade, en hadden al besloten om terug te gaan lopen. Wij Nederlanders denken dan aan het principe van de kortste afstand en rechte lijnen, en denken dat in een half uurtje te kunnen doen. Dat is echter een stukje polderdenken, want alleen 'bei uns' lopen wegen recht naar hun doel. Op een berg werkt dat anders. Daar loop je schuin aflopend via de ‘flanken’ van de berg naar beneden...... Als we in de gaten krijgen dat het zo toch wel héél lang gaat duren, gaan we over op Plan B: recht naar beneden, over de ruwe aarden paden tussen de wijnranken door. Dat is wel veel leuker natuurlijk, en de groene en blauwe druiven zijn héérlijk! Het gaat in ieder geval sneller, en binnen de origineel geplande tijd lopen we Rüdesheim weer in. 

Op de 'Prinses Christina' zijn de tafels voor de 150 cruisegangers al weer prachtig gedekt. Het gaat vast lekker smaken......