Charles de Gaulle en Colombey-les-Deux-Églises

Charles de Gaulle

Een groots monument in Colombey-les-Deux-Églises

23 juni 2012

Charles de Gaulle (1890-1970) vocht in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) als officier, was de leider van de Franse regering in ballingschap tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) en werd de eerste president van de door hem ontworpen Vijfde Republiek. Vastberaden en eigenwijs als hij was, was hij niet bepaald de gemakkelijkste Fransman. In WO-II en bij de bevrijding van Frankrijk bouwde hij daar veel bewondering mee op, maar in zijn politieke carrière maakte hij daar ook vijanden mee! Veel soldaten, die aanvankelijk letterlijk voor hem door het vuur gingen, werden zijn grootste tegenstanders toen hij in 1962, na een onafhankelijkheidsstrijd van 7 jaar, Algerije een zelfstandige republiek liet worden. Een aantal soldaten trad toen toe tot de OAS, een extreem-rechtse terreurgroep die voor het behoud van Algerije als kolonie wilde doorvechten. Hun oude held werd daarmee ineens hun vijand. In 1965 werd De Gaulle met een nipte meerderheid herkozen voor een tweede ambtstermijn van zeven jaar. Hij bracht door zijn persoonlijke inbreng als staatsman grote onrust teweeg in internationale lichamen als de NAVO en de EEG, de voorloper van de EU. De Gaulle zag een krachtig Frankrijk in het centrum van de Europese macht en kwam regelmatig in conflict met de USA, Duitsland en Engeland. Met name zijn veto in de EEG m.b.t. de toetreding van Groot-Brittannië leverde veel spanningen op.Toch bracht hij met die persoonlijke politieke aanpak ook ontspanning in de moeizame verhouding tussen de aartsvijanden van beide wereldoorlogen Frankrijk en Duitsland, door zijn contacten met Conrad Adenauer, de enige staatsman die hij ooit in zijn woning in Colombey ontving. Een charismatische staatsman, die maar liefst 31 aanslagen op zijn leven overleefde, en uiteindelijk thuis op 9 november 1970 in zijn geliefde stoel voor de tv overleed! In de Notre Dame in Parijs was er voor hem een afscheid met 80 buitenlandse staats- en regeringsleiders, en honderdduizenden Fransen op straat. Zijn begrafenis was in alle stilte en eenvoud met enkele familieleden en vrienden in zijn geliefde Colombey-les-Deux-Églises. 

We zijn op kampeervakantie, en proberen zover mogelijk van de tolwegen vandaan te blijven. Al enkele dagen toeren we vanuit Troyes door dit prachtige Champagne-Ardennegebied. Nu zijn we op weg naar Colombey-les-Deux-Églises. Een onbeduidend dorpje, dat zijn naam en faam te danken heeft aan zijn grootste oud-inwoner Charles de Gaulle. We zijn benieuwd of we nog dingen zullen zien die ons doen herinneren aan de 'sixties' . Wij waren tenslotte tieners in de tijd dat hij president was, en ik herinner me nog de zwart-wit tv-beelden van de rouwdienst in Parijs en de begrafenis. In mijn herinnering goot het toen in Frankrijk....

De borden wijzen ons naar Colombey en al van kilometers afstand zien we in die richting een enorm kruis op een heuveltop staan. Volgens de folder die we van de camping hebben meegenomen is het een Lotharings kruis van maar liefst 44 meter hoog, dat opgericht is voor 'le Géneral'. Het is een bekend heraldisch symbool, dat onder meer tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt werd door de Vrije Fransen, en later door de Gaullisten. Als we dichterbij komen zien we dat het kruis naast een monumentaal groot en modern gebouw staat, dat op de borden 'Mémorial Charles de Gaulle' wordt genoemd. Ze hebben hier kennelijk flink uitgepakt voor hun beroemde plaatsgenoot! 

  

Het Mémorial is een schitterend museum voor deze staatsman. Bijna nieuw nog, want geopend in 2008 door een van De Gaulles opvolgers, president Nicolas Sarkozy samen met de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Een fraai stukje moderne architectuur en wat betreft de presentatie van de collectie een waar multimediaal spektakel! In de grote ontvangsthal zien we een gestileerd, maar herkenbaar beeld van De Gaulle ('A notre Grand Liberateur'), en zijn beide Citroëns. In de tentoonstellingsruimten worden 4 aspecten van het leven van de Gaulle centraal gesteld, en wel als:

• Soldaat in WO I - Hij raakte ernstig gewond, werd gevangen genomen en verzorgd door de Duitsers. Een loopgraaf van de strijd bij Verdun, waar hij als officier vocht is in het museum nagebouwd.
• Leider van de Vrije Fransen, en als zodanig motivator van alle bezette Fransen, en leider van  een compleet Frans leger in Engeland. Een zaal is helemaal ingericht rond het onderwerp het Lotharings Kruis. 
• President van de Vijfde Republiek - Charles de Gaulle is twee ambtstermijnen president geweest. Filmbeelden, foto's, posters, kranten, een nagemaakt Parijs' straatje brengen ons terug in de jaren zestig.
• Dorpsbewoner. De verknochtheid van De Gaulle met streek en plaats is de rode draad in de tentoonstelling. De tentoonstelling eindigt in een zaal waar we een prachtig panoramisch uitzicht hebben over het land waar hij zoveel van hield!

De tentoonstelling is uiteraard erg 'Frans', maar we zien veel dat ons boeit! Het is voor ons een museum van de tweede helft van de 20e eeuw. 

Via de hoogste verdieping komen we bij het Lotharings Kruis, opgericht ter nagedachtenis van 'le Géneral'. Dan verlaten we de site, en rijden in een paar minuten naar het plaatsje 'met de twee kerken'. 

De bordjes leiden ons naar hét kerkje van de familie De Gaulle. Op de plaats waar de familie in de bank plaatsnam, is nog steeds het familiesymbool te zien. Het is een mooie oude dorpskerk met een kleine begraafplaats. Geen praalgraf voor een groot staatsman, slechts een witte steen met inscriptie, en gekroond met het Lotharings Kruis. De man die een staatsbegrafenis weigerde, zoals hij tijdens zijn presidentschap ook alle eretekens weigerde, wordt nu met talloze van die eretekens omgeven, neergezet langs twee muren! Hij wilde bij zijn dochter begraven worden, die aan het Syndroom van Down leed, en overleed op 20-jarige leeftijd. Zijn vrouw Yvonne is negen jaar later bijgezet in het graf. 

We zijn nog niet uitgekeken! Vanaf 1946 woonde Charles de Gaulle in La Boisserie, een landgoed net buiten het plaatsje (eigenlijk het énige landgoed in Colombey....). Het bleef ook tijdens zijn presidentschap de plek, waar hij elk weekend naar toe kwam. Na zijn aftreden verliet hij zijn woonplaats alleen nog maar voor enkele reizen en excursies. We lopen door zijn tuinen, wandelen door zijn huis, zien zijn bureau, de kleine cadeautjes die hij ontving (hij weigerde grote geschenken), en de plaats waar hij overleed. Jammer dat we geen foto's mogen maken binnen!

Alles bij elkaar genomen: de moeite van een bezoek dik waard!