Renoir in Essoyes

Renoir in Essoyes - Frankrijk

Renoir heeft er het licht gezien - en vastgelegd

Essoyes, 23 juni 2012

Essoyes, in de Franse Champagne, is zuinig op zijn beroemdste oud-inwoner, de impressionist Pierre-Auguste Renoir. Bijna een eeuw na zijn dood zorgt hij in dit slapende plattelandsdorp nog steeds voor de nodige drukte. Het dorp lijkt er van te leven en alles lijkt op hem gericht te zijn. Jazeker, wij zijn in de buurt, aangemoedigd door mooie folders, en we willen ons ook even onderdompelen in l'histoire van deze bijzondere schilder, van wie we al zoveel mooie schilderijen gezien hebben. Het lijkt toch een beetje een speciale ontmoeting te worden vandaag!

De kerk van Essoyes - Pierre-Auguste Renoir

Renoirs vrouw Aline kwam uit Essoyes, en Pierre-Auguste werd tijdens zijn vele bezoeken aan zijn geliefde geïnspireerd door het prachtige licht in de streek. Hij hield van het landschap, en was daar vaak met zijn schildersezel te vinden. 'Ik houd van schilderijen die me uitnodigen om er doorheen te wandelen' zei hij als hartstochtelijk wandelaar. 

In 2011 is l'Espace de Renoir geopend, een fraai ontvangstcentrum in een oud koetshuis, schilderachtig gelegen aan de Ource. Door een film en een fototentoonstelling krijgen we een goed beeld van de schilder, zijn familie, zijn leven en zijn tijdperk. Echte Renoirs zien we alleen op kalenders, kaarten, sleutelhangers, en 'alle goed bedoelde rotzooi' (Wim Sonneveld) in de museumwinkel. De grootte van de parkeerplaats laat zien dat er 's zomers veel toeristen komen. Op zoek naar de schilder, of om in de omgeving 'door zijn schilderijen te lopen'. Voor dat laatste zijn speciale wandelingen rond Essoyes uitgezet, in navolging van de meester. 

Het entreekaartje voor dit ontvangstcentrum geeft ook toegang tot het atelier en de tuin van Renoir. Met de meegekregen wandelkaart lopen we over het bruggetje over de Ource, dat vol hangt met mooie bloembakken. We zien Renoirs inspiratiebronnen, schilderachtige plaatsen en tastbare herinneringen. De oude wasplaats, het huis van zijn model Gabrielle Renard, die in veel van zijn schilderijen figureerde, de dorpskerk en de slager, een achter-neef van Pierre-Auguste. Zijn overgrootvader kreeg eens een naaktschilderij van Gabrielle aangeboden door de schilder, in ruil voor vlees. Hij weigerde, en daar wordt in het dorp nog over gegniffeld..... Aan de andere kant van het dorp zien we het oude woonhuis, van achter de spijlen van een gesloten hek. We mogen er niet in, want het huis wordt 's zomers nog steeds bewoond door een achternicht van de schilder.   

Het atelier blijkt een mooi pand te zijn achter in de grote tuin van het woonhuis. We wan-delen door de tuin. Hier speelden zijn kinderen, terwijl de schilder vanuit zijn atelier naar hen keek, en daar misschien wel schetsen van maakte. Onze fantasie neemt ons uiteraard steeds meer mee. Op de bovenverdieping aangekomen zien we een grote ruimte, met veel invallend licht door zij- en dakramen. Een sofa waar Gabriëlle veel op gelegen moet heb-ben, de schildersezel, verf en rommel er omheen. Het is net of de schilder en zijn model even weggelopen zijn... Beneden staat zijn originele rolstoel. Renoir werd aan het eind van zijn leven getroffen door polyartritis, waardoor zijn handen en benen vergroeiden. Hij zei 'liever niet te kunnen lopen dan niet te kunnen schilderen' en verkoos de rolstoel om al zijn energie te sparen om te kunnen schilderen, al was het met een penseel in een verkrampte vuist. 

Pierre-Auguste Renoir stierf in 1919, niet in zijn geliefde Essoyes, maar in Cagnes-sur-Mer, waar hij wegens zijn ziekte de laatste winters van zijn leven doorbracht. Aline stierf vier jaar eerder. Ze liggen, met enkele van hun kinderen, dichtbij het atelier achter elkaar begraven. Het zijn eenvoudige graven op een kleine ommuurde begraafplaats, met door Renoir zelf ontworpen bronzen bustes. Die van Aline is echter door vandalen gestolen. Voor sommige mensen is brons per kilo kennelijk waardevoller....