Museum De Fundatie - Zwolle

Museum De Fundatie - Zwolle

In de wolken!

31 juli 2014

Het gebouw

Eigenlijk vond ik het drie keer niks toen ik het ontwerp in de kranten zag. Wie bedenkt zoiets: een enorme zwerfkei op een fraai neoclassicistisch gebouw - dan doe je zo'n gebouw geweld aan! Nota bene een gebouw dat al vanaf 1841 waardigheid en statigheid uitstraalt als Paleis van Justitie. Toen het in 2005 verbouwd werd tot Museum de Fundatie behield het die statigheid. Het leek mij alsof het altijd al een museum was geweest, met die transparante hal in het midden en grote en kleine zalen in beide vleugels in een logische looproute. Waren er toen al snode plannen gesmeed voor de verbouwing van 2012/2013 - was er iets teveel statigheid misschien? Zulke plannen moeten jaren van voorbereidingen hebben gekost. En ja, dan wil ik er ook alles van weten. Ik wil niet alleen een nieuwe uitbouw zien, ik wil weten hoe het 'nieuwe museum' op me overkomt als ik er voor sta, en of ik iets van de visie van de architect kan begrijpen. Op dus naar Zwolle!

Toegegeven - het ziet er prachtig uit, vooral als je komt aanlopen uit de richting van het NS-station. De zon die uitbundig op dat kingsize ei schijnt, bekleed met een vernuftig geweven mozaïek van 55.000 wit-blauwe tegels in verschillende formaten en vormen. Volgens de architect speelt het licht met deze tegels, en maakt het de constructie bijna gewichtsloos. Ik zie nu al dat hij gelijk heeft, het is in één woord: overweldigend! Voor ik er erg in heb, heb ik er al 20 foto's van gemaakt!

De dakbedekking komt op mij over als een Mondriaan, of als een papieren kunstwerk van Jan Schoonhoven (die overigens niet in het museum hangt). Of.... nou ja, ik ben dóór, vooral als ik van de oude naar de nieuwe voorkant aan de Blijmarkt loop, en daar het fraaie panoramaraam zie, dat als een geopend oog uitkijkt over de binnenstad. Ik zal niet meer praten over zwerfkei, ei, of Ufo. Het Museum zelf praat over een (keramische) wolk, die boven het gebouw lijkt te zweven, of het oog. Zeg nou zelf - dat doet toch meer eer aan de schepping van Hubert-Jan Henket, de architect. En, laten we eerlijk zijn, het IS geen Gerechtshof meer, het is een MUSEUM - nu meer dan ooit. Mijn reserves zijn in die wolk helemaal opgelost, wat me ook overkwam toen ik voor het eerst voor de badkuip van het Stedelijk in Amsterdam stond. 

Internetfoto: Jan Schoonhoven

Internetfoto: Piet Mondriaan

De prachtige hal is nog steeds dezelfde, alleen de doorzichtige lift gaat nu ineens veel hoger! Als ik op de vierde verdieping uitstap ervaar ik een grote ruimte, die ik eigenlijk niet verwacht had! Chique, prachtig vormgegeven, mooi afgewerkt. Volgens de website van het museum is er met 'de wolk' een nieuwe vloerruimte gecreëerd van 1000 m² op twee verdiepingen. Daar kun je heel wat op tentoonstellen, en dat is eigenlijk het enige dat me vandaag wat tegenvalt. Er wordt op dit moment heel weinig tentoongesteld, en de paar filmzaaltjes zijn voor mij niet echt heel aantrekkelijk. In een museum met veel tentoonstellingen zal dat per periode weer anders zijn. Een moderne koffiebar trekt wel de aandacht, en vooral door de plek: recht voor het raam, met een prachtig uitzicht over Zwolle. 

Het uitzicht vanuit De Wolk

De nieuwe bovenste verdieping - Internetfoto: Sluiter

Een stukje hoger.....

De aansluiting van oud en nieuw, met de ramen 
die 'de wolk' los laten komen van het gebuw.

 

Meer macht

De tentoonstelling Meer Macht (tot augustus 2014) krijgt veel museumruimte, en gaat kort gezegd over (museumtekst):

Is er voor kunstenaars nog macht weggelegd? Of is de kunstwereld definitief in de klauwen van het geld beland? En als kunstenaars hun idealen inderdaad kunnen verwezenlijken, zit de wereld daar dan wel op te wachten?

Joseph Beuys is een modern kunstenaar, die wel drie politieke partijen heeft opgericht, maar die in zijn werk die 'macht' nooit heeft weten te vinden. Hij opent 'in de wolk' met 'Sled': Een slee met vet, vilt en een zaklamp, refererend aan zijn foute oorlogsverleden, het neerstorten van zijn vliegtuigje op de Krim en zijn redding. Het lijkt alsof hij boete wil doen voor zijn verleden, en met zijn kunst de wereld nog wil 'helen'. Een ander project in deze sledeserie kwamen we in Kassel tegen in het museum Die Neue Galerie. Tweeëntwintig dezelfde sleden achter een VW-bus - een stukje herkenning dus!

Kassel - Neue Galerie (niet in Zwolle)

Imponerend vind ik de 3 enorme werken van Kiefer, een leerling van Beuys: opnieuw uitgebrachte zwart-witfoto's, nu op lood, Occupations uit 2011, die een hele zaal nodig hebben om getoond te kunnen worden! Door op foute plekken de Hitlergroet te brengen maakte Kiefer zich met zijn foto's niet geliefd in 1969. Hij opende daarmee wel het debat over het oorlogsverleden van Duitsland. Hij stak daarmee bovendien bij wijze van spreken zijn middelvinger uit omdat hij zich vrij voelde om de groet te brengen als hij dat wilde. 

Dat deed Ai Weiwei ook met zijn 'Study of perspective', al lijkt het uit de titel te gaan om even de camera 'scherp te stellen'. Hij steekt echter zijn middelvinger uit naar de gevestigde macht, waar die ook maar te vinden is, het Witte Huis, het plein van de Hemelse Vrede, het Vaticaan, de Parijse Eiffeltoren, enz.

De hele tentoonstelling is gegroepeerd rond 23 werken/series werken van evenzovele kunstenaars.

Eigen collectie

Museum De Fundatie bezit en beheert de grote collectie beeldende kunst - veel moderne kunst - van Dirk Hannema, de voormalige directeur van Museum Boymans, en de kunstcollectie van de Provincie Overijssel. Ik mag hier graag rondlopen, want veel bekende namen zijn vertegenwoordigd, zoals Picasso, Chagall, Zadkine, Miró, maar ook bekende Nederlanders, zoals Karel Appel, Piet Mondriaan, Jan Kremer, Charley Toorop, Isaac Israëls, Vincent van Gogh, Paul Citroen, Carel Willink, etc. etc. etc.......

Ossip Zadkine - Diana - 1939

De moeite van een bezoek dus meer dan waard!