Vuurwerkramp Enschede 2000

VUURWERKRAMP ENSCHEDE

ROOMBEEK, 13 MEI 2000

Enschede, 21 oktober 2015

'Waar was je op 13 mei 2000?' 

Typisch een vraag van onze tijd! 

Geen idee eigenlijk. 

'Die vuurwerkramp in Enschede!!!' 

O ja.... en dan weten we het ineens weer. 

Ik stond op die bewuste zaterdagmiddag op een verjaardagsfeest bij vrienden naar de eerste schokkende journaalbeelden te kijken. Enorme zwarte rookwolken kwamen boven de huizen uit, met hier en daar kleurige vuurpijlen er doorheen. De mensen op straat bleven kijken, wijzen, kletsen, fotograferen - nog steeds onbezorgd. Waarom een wegafzetting, waarom achteruit gaan - wat kan er gebeuren! Tot het moment, nota bene acht minuten nadat de brandweer het sein 'brand meester' had gegeven, dat met het geluid van een zwaar bombardement 180.000 kg vuurwerk in een kettingreactie van zware knallen explodeerde! Wat een angst, wat een paniek! 

Al spoedig bleek dat er 23 dodelijke slachtoffers waren (waaronder vier brandweer-lieden), 950 gewonden, en dat in Roombeek een gebied van 42 ha (meer dan 80 voetbalvelden) met 200 huizen volledig was verwoest. 1500 Woningen en 500 bedrij-ven buiten de wijk werden zwaar beschadigd. 1250 mensen waren in een klap dak-loos. Het stadsdeel leek op een oorlogsgebied met rokende puinhopen, uitgebrande autowrakken, en overal puin.....

Roombeek is weer helemaal hersteld van deze ramp. Een mooi staaltje van moderne stadsvernieuwing, tot stand gekomen onder de algehele leiding van stedenbouw-kundige Pi de Bruijn. Flats, eengezinswoningen, villa's, bedrijven, musea, alles ruim opgezet met veel groen. 

Het is oktober 2015. Rijksmuseum Twente ligt aan de rand van het voormalige rampgebied, en is hersteld van de ernstige beschadigingen. We zien er niets meer van als we het museum bezoeken, en niets wijst op de gebeurtenissen van 15 jaar geleden. We volgen onze VVV-kaart de wijk in, en herkennen dan ineens het kruispunt dat even het middelpunt van Nederland was. Niemand mocht verder dan dat punt, en wat er gebeurde zagen we op ons tv-scherm boven de huizen uitkomen. Rookwolken die tot 70 km verderop in Enschede gezien konden worden. Merkwaardig hoe zo'n beeld van een huizenrij je zo bijblijft, en hoe je ook ineens weer betrokken bent met zo'n stukje van het verleden! 

Even later zijn we in 'het' gebied, dat merk je, want alles is hier ineens nieuw, zelfs de bomen zijn niet ouder dan het rampjaar. We wandelen over de nieuwe Museumlaan met zijn prachtige villa's naar Museum Twentse Welle. Op onze stadsplattegrond zien we dat we heel dichtbij een monument voor de slachtoffers van de vuurwerkramp zijn. Het is precies op de plaats waar de grote explosies plaatsvonden in de vuurwerkopslagplaatsen van S.E. Fireworks. Een klein stukje van het fundament van deze opslagplaats is bewaard gebleven. Het feitelijke monument voor de 23 omgekomen slachtoffers staat er bij. De Poolse beeldhouwer Miroslaw Balka (1956) maakte dit monumentje, 'Het verdwenen huis tussen hemel en aarde', met de namen van de omgekomen wijkbewoners. Om even bij stil te staan: Marjolein Schreurs, Jannie de Vries-Moes, Estalita Saddal, Cynthia en Mikey Ransing,........ 

Dan is het tijd om weer verder te gaan, richting het Museum Twentse Welle, en zien dan de 'nieuwe' Roombeek, de beek die de naam gaf aan de wijk, en die een vijverachtige uitstraling heeft gekregen. Op dit stukje van de 'culturele mijl' van Enschede zijn er grote platte natuurstenen in de beek geplaatst, die refereren aan de scherven van de oude wijk. De kinderen spelen naar hartenlust op dit kunstzinnige project! 

Museum Twentse Welle is gevestigd in een punt van een groot oud en verlaten textielcomplex - de afvalpunt waar de poetsdoeken gemaakt werden. dit deel van het complex werd gespaard bij de explosie en de grote brand die daar op volgde, hoewel het heel dicht bij het 'episch centrum' lag. Het vuur van de grote brand is als het ware over het gebouw heen geslagen. Het gebouw is hersteld, en vergroot met een moderne aanbouw.  

Als we na onze museumbezoeken nog even willen 'stadten', zien we in het centrum van Enschede nog een monument ter nagedachtenis aan een grote - zelfs 'grooten' - brand van 1862.
L'histoire se repête - n'est-ce pas?